We are always thinking one step aheadConsulting, Engineering & Optimization in Logistics Networks
Waar kunnen wij u bij helpen?
Juiste selectie doosformaten bespaart tot 17% aan kosten
** Dit expertartikel is gepubliceerd op Logistiek.nl, december 2024 **
Door de krappe arbeidsmarkt en oplopende loonkosten kiezen steeds meer warehouses voor automatisering van het verpakkingsproces. De keuze voor het aantal verpakkingsmachines en het formaat van de dozen die deze machines maken, is vaak gebaseerd op vuistregels die niet de volledige situatie in acht nemen. Groenewout biedt bedrijven een vernieuwende aanpak om verpakkingsprocessen te optimaliseren met besparingen die kunnen oplopen tot 17 procent van de verpakkings-, arbeids- en verzendkosten. Logistieke consultants Étienne Teunissen en Mark van der Boor lichten deze aanpak toe.
In veel warehouses start het orderpickproces met het opzetten van dozen door één of meerdere opzetmachines”. Die doen niets anders dan plano dozen openvouwen en aan de onderzijde sluiten, zodat medewerkers direct kunnen starten met orderpicken. Maar hoeveel van die machines heb je nodig en welk formaat dozen laat je ze maken? “In de praktijk zien we vaak dat warehouses kiezen voor het grootst mogelijke doosformaat, terwijl ze die maar een enkele keer nodig hebben. Met als gevolg dat het merendeel van de orders in een veel te grote doos wordt verpakt”, vertelt Étienne Teunissen, logistiek consultant bij Groenewout en gespecialiseerd in warehouse automatisering. “Als je alleen al naar de kartonkosten kijkt, blijkt het vaak goedkoper te zijn om een iets kleiner doosformaat te kiezen en die paar dozen voor de hele grote orders handmatig op te zetten.”
Teunissen ziet dat verpakkingsmachines steeds vaker deel uitmaken van het automatiseringsconcept van warehouses. “Omdat met het verpakken van orders veel arbeid is gemoeid, rekent automatisering van dit proces zich al snel rond. Daarvoor moet je wel eerst weten welke orders je in welke dozen moet stoppen en hoeveel machines je moet neerzetten om die dozen te genereren. Er wordt vaak gekozen voor de voor de hand liggende doosformaten, gebaseerd op historische gegevens of de meest voorkomende ordervolumes. Deze aanpak leidt niet altijd tot de meest optimale oplossing.
Complexiteit in dooskeuze en inzet van machines
Het bepalen van de optimale doosformaten en optimale aantal verpakkingsmachines is complex. Groenewout-collega Mark van der Boor, verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de tool die de optimale van doosformaten berekent in het adviestraject, beaamt de complexiteit. “Er zijn triljarden mogelijke combinaties mogelijk van doosformaten. Teunissen vult aan: “Wat dit vraagstuk ook complex maakt, is het grote aantal mogelijkheden om het proces te sturen”. “De dozenopzetmachine aan het begin kan vaak drie verschillende dozen maken. De dozensluitmachine aan het eind kijkt hoe hoog de doos gevuld is en past de hoogte daarop aan. Wat zijn dan de optimale afmetingen van het grondvlak? En hoe hoog maak je de dozen in de wetenschap dat ze later worden ingekort? De verleiding is groot om te kiezen voor de grootst mogelijke hoogte, maar dat kan betekenen dat de dozensluitmachine veel karton wegsnijdt waarvoor wel betaald is.”
Het verpakkingsvraagstuk is extra actueel nu de Europese Unie met de richtlijn komt dat de vulgraad van verzenddozen minimaal 50 procent moet zijn.
Waarbij we constateren dat het niet altijd mogelijk is om aan die richtlijn te voldoen. Wie bijvoorbeeld een atlas en een wereldbol in één doos probeert in te pakken, komt nooit aan die vulgraad van 50 procent”, stelt Van der Boor. “Voor een warehouse hebben we uitgerekend dat het met 15 machinedozen en 70 handmatige dozen nog steeds niet lukt om altijd aan die vulgraad van 50 procent te komen. Maar met de resultaten uit de data-analyse zijn we wel in staat om hen een realistisch en haalbaar advies te geven.”
Teunissen heeft samen met Van der Boor een tool ontwikkeld waarbij een eerste algoritme voor elke order het optimale doosformaat berekent. Een tweede algoritme is in staat om te berekenen wat voor het hele verpakkingsproces de optimale doosformaten zijn en of die het beste machinaal of handmatig kunnen worden opgezet. Het logistiek adviesbureau adviseert bedrijven om praktische en financieel haalbare verbeteringen door te voeren op basis van grondige data-analyses met gebruik van de ontwikkelde optimalisatie tool.
Data-gedreven aanpak
Het optimaliseren van verpakkingsprocessen begint met het analyseren van gegevens over orderpatronen, productdimensies en alle kostencomponenten (afschrijvingskosten, onderhoudskosten, kartonkosten, verzendkosten en eventuele extra loonkosten). Deze data vormen de basis voor het uitwerken van de meest efficiënte verpakkingsoplossingen. “We nemen ongeveer 4.000 verschillende doosformaten mee”, weet Van der Boor. “Door het grote aantal mogelijke combinaties is dit een complex probleem”. “Het gaat niet alleen om het kiezen van de juiste dozen, maar ook om het bepalen van de balans tussen machinaal en handmatig verpakken, de seizoensgebondenheid van assortimenten en piekbelasting tijdens drukke periodes,” legt Teunissen uit. Zo kunnen bedrijven een verpakkingsconcept ontwikkelen dat niet alleen kosten bespaart, maar ook flexibel genoeg is om schommelingen in de orderstroom op te vangen. Teunissen: “We houden rekening met het feit of het pakket door de brievenbus past of niet. We weten ook dat het assortiment per seizoen kan verschillen. En natuurlijk houden we rekening met de vulgraad, bijvoorbeeld door een fictieve boete te hanteren bij onderschrijding van de 50% vulgraad. Het eindresultaat is een overzicht van de optimale doosformaten, het verbruik van die dozen en de daarvoor benodigde investering in machines en totale operationele kosten. Dat bepaalt hoe het ideale verpakkingsconcept eruitziet.”
Piekmomenten
Natuurlijk is de orderstroom niet elke dag gelijk. Op dit moment beleven veel warehouses een piekmoment. “Op basis van het orderpatroon weten we hoeveel orders we op een dag kunnen verwachten. Daardoor kunnen we uitrekenen hoeveel dozen op een piekdag nodig zijn en hoeveel capaciteit de machines op piekmomenten moeten hebben”, antwoordt Teunissen. “Maar natuurlijk is het niet handig om de investering in die ene machine met dat ene doosformaat af te stemmen op een piek die maar één keer per jaar voorkomt. Dan is het verstandiger om die dag een deel van de orders in een iets grotere doos te verpakken of extra mensen in te schakelen om handmatig dozen op te zetten.”
Orderpatroon en assortiment veranderen doorlopend. Daardoor kan het raadzaam zijn om regelmatig door te rekenen of het warehouse nog steeds de juiste doosformaten hanteert. “Waarbij we natuurlijk rekening moeten houden met de omstelkosten als blijkt dat machines moeten worden aangepast”, stelt Teunissen.
Besparingen tot 17 procent
De aanpak van Groenewout heeft al bij verschillende bedrijven geleid tot aanzienlijke kostenbesparingen en procesverbeteringen. De besparingen zitten met name in de karton- en loonkosten, terwijl ook de vulgraad na aanpassing van het verpakkingsproces stijgt. “We hebben advies uitgebracht aan bedrijven die al verpakkingsmachines hebben en alleen hun doosformaten willen optimaliseren, maar ook aan bedrijven die handmatig verpakken en overwegen om machines aan te schaffen. Besparingen hierbij liggen tussen de 14 en 17 procent van de totale verpakkingskosten.”, vertelt Teunissen.
Eén van de bedrijven is Omoda, de fashionretailer die groot is geworden met schoenen. In het warehouse in Zierikzee heeft het advies van Groenewout geleid tot een kostenbesparing van 17 procent. “Eén van de meest gebruikte doosformaten was afgestemd op het formaat van de gemiddelde schoenendoos. Een logische gedachte, maar veel klanten van Omoda bestellen niet alleen een paar schoenen, maar ook een schoenenspray die net niet in de verzenddoos past. Met als gevolg dat de hele order in een veel grotere verzenddoos belandt. Alleen al door de verzenddoos voor schoenen iets groter te maken, hebben we veel karton kunnen besparen”, weet Teunissen.
Duurzaamheid en CO2-reductie
Naast kostenbesparingen draagt een efficiënter verpakkingsproces ook bij aan duurzaamheid. Als het formaat van de verzenddoos beter is afgestemd op het volume van de order, leidt dat tot een besparing van karton en een hogere beladingsgraad tijdens het transport. Het resultaat is een reductie van de CO2-uitstoot, wat zeer welkom is nu veel bedrijven daarover moeten rapporteren in het kader van de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). “Een exacte berekening hoeveel de CO2-uitstoot wordt gereduceerd door een hogere vulgraad zijn we aan het onderzoeken. Het is wel duidelijk dat het een positieve impact heeft op zowel de financiële als duurzaamheidsprestaties van bedrijven”, aldus Van der Boor.
Uw logistieke verpakkingsproces optimaliseren?
Plan vrijblijvend een afspraak in met Etienne Teunissen en ontdek hoe Groenewout tot 17% op uw verpakkings-, arbeids- en verzendkosten kan besparen. Wilt u meer weten over verpakkingsoptimalisatie? Lees er hier alles over.

Étienne is sinds november 2021 als logistiek consultant werkzaam bij Groenewout. Bij Groenewout houdt Étienne zich dagelijks bezig met de mechanisering van logistieke centra. Om dit mogelijk te maken lopen zijn projecten van ontwerp naar leveranciersselectie tot en met oplevering in het warehouse.
Mark werkt sinds september 2021 als consultant bij Groenewout. Mark is gespecialiseerd in (logistieke) modellering, besliskunde (operations research), data-analyse en programmeren/simulatie. Hij richt zich bij Groenewout voornamelijk op data-driven supply chain- en logistieke optimalisatieprojecten.